Instrumentos máis ca persoas?

Non cabe dúbida de que hai predisposición a caer enfermos máis aló da xenética. Os modos de enfermar están en función das circunstancias persoais e dunha época e un lugar determinados. Así, os trastornos alimentarios responden a fenómenos complexos e adoitan darse onde abunda a comida e está dispoñible para todos. Non é casual que, afastándose da traxedia da Segunda Guerra Mundial, entrados os anos 50 se localizase no mundo occidental 'un pico de incidencia' do trastorno anoréxico.

O neuropsiquiatra Luigi Onnis, profesor de Psiquiatría, Psicoloxía clínica e Psicoterapia, falecido en 2015, coordinou unha investigación acerca da anorexia e a bulimia entre individuo, familia e sociedade que acaba de ser recollida en El tiempo congelado (Gedisa); un libro que facilita a reflexión sobre estes asuntos. A delgadez vai cambiando de significado, hoxe moitos senten a obrigación de estar delgado e xeran angustias polo aspecto físico. A maioría de anorexias e bulimias maniféstase na adolescencia, unha franxa de transformacións físicas e psíquicas, e afectan máis as mozas que aos mozos. Dise aquí que "a crise anoréxica coincide a miúdo coa desilusión que a adolescente sente cando advirte ser 'instrumento' máis que persoa". E fálase da experiencia ilusoria dun 'tempo conxelado', unha sociedade do infinito presente, un pretender que o tempo non corre. Ao fondo, a imperiosa necesidade de ser mellor aceptado polos demais, e seica querido. Importa captar a tensión de conflitos nas contornas persoais e facelos levadíos. Entender o que son procesos de triangulación, o afán por ocultar outros problemas e protexer a familia de dores e conflitos difíciles. Hai que saber ler a transmisión muda do que falta, máis que do que sucede. E previr a falta de palabras para expresar emocións (alexitimia) e o sentido duns berros e prantos, rabia incontrolada e sufrimento.

Hai que aprender a dar conta e razón de calquera relación conflitiva, xa sexa familiar ou social; tamén dos supostos 'oasis' sociais -como se ditaminou na era Pujol-, que pretenden unanimidade e que a quen discrepa se lles cuspe por traidores ou se lles fai o baleiro. Neste estudo, advírtese sobre as nais excesivas, por máis ou por menos, incapaces de ver o fillo cunha personalidade propia.