#Claves de la semana

​Euskadi celebra as undécimas eleccións autonómicas vascas desde a democracia

Nos 36 anos transcorridos desde as primeiras eleccións de 1980, foron catro os lehendakaris que gobernaron en Euskadi Carlos Garaikoetxea, José Antonio Ardanza, Patxi López e Iñigo Urkullu.


|

Feijoourkullu


Euskadi celebrará este domingo as undécimas eleccións autónomicas vascas desde que se reinstaurou a democracia, nas que o PNV sempre foi o partido máis votado e gobernou en todas as lexislaturas, salvo na de 2009-2012. Eses catro anos o Executivo presidiuno o socialista Patxi López, tras un acordo entre o PP e o PSE-EE que lle levantou á Lehendakaritza, a pesar de que os jeltzales foran os máis votados.


Nos 36 anos transcorridos desde as primeiras eleccións de 1980 despois da transición democrática, foron catro os lehendakaris que gobernaron en Euskadi Carlos Garaikoetxea, José Antonio Ardanza, López e Iñigo Urkullu.


Con todo, o primeiro lehendakari da historia Euskadi foi José Antonio Agirre, elixido o 7 de outubro de 1936 en Gernika, pouco tempo despois de que dese comezo a Guerra Civil e, ao seu termo, o Goberno vasco exiliouse. Foi en 1960 cando Jesús María de Leizaola asumiu a Presidencia do Goberno vasco ata 1979.


As primeiras elecccións autonómicas desde a democracia de 1980 celebráronse un ano despois da aprobación do Estatuto de Autonomía de Gernika e foron os únicos comicios nos que se elixiron 60 escanos en lugar dos 75 que a partir dese momento repartíronse as distintas forzas.


Carlos Garaikoetxea foi elixido lehendakari, tras lograr o PNV neses comicios 349.102 votos, o que lle outorgou 25 escanos, cos que gobernou en solitario. A segunda forza, con 11 parlamentarios, foi HB.


Catro anos despois, en 1984, xa con 75 escanos no Parlamento, o PNV volveu ser a forza máis votada, aumentando a súa representación na Cámara vasca ata os 32 parlamentarios, tras lograr 451.178 votos, mentres que o PSE-EE, con 19 escanos, arrebataba a HB o segundo posto.


Garaikoetxea volveu ser elixido lehendakari e liderou novamente un Goberno en solitario, aínda que en decembro dese mesmo ano, en 1984, deixou a presidencia por diferenzas co seu partido e foi José Antonio Ardanza o que asumiu a Lehendakaritza en xaneiro de 1985 e alcanzouse un pacto de lexislatura cos socialistas.


Foi en 1986 cando se produciu a escisión no PNV. O 4 de setembro dese ano os críticos coa formación jeltzale conformaron un novo partido, Eusko Alkartasuna. Ardanza decidiu adiantar as eleccións e o 30 de novembro dese ano celebráronse uns novos comicios vascos, que foron os únicos nos que o PNV non foi o partido que obtivo máis escanos, senón o PSE-EE, aínda que os jeltzales foron os máis votados.


En concreto, o PNV logrou 271.208 votos e 17 escanos, mentres que o PSE-EE obtiña 19 parlamentarios con 252.233 sufraxios. A nova formación (EA), situábase como cuarta forza, empatada a 13 escanos con HB. Os jeltzales asumiron a Lehendakaritza e gobernaron nesa lexislatura en coalición co PSE-EE.


Nas eleccións de 1990, o PNV gañou os comicios, tanto en votos (289.701) como en escanos (22), situándose como segunda forza o PSE-EE. En principio, a formación jeltzale non tivo aos socialistas como socios de Goberno, senón a EA e EE, aínda que, en 1991, diferenzas con Eusko Alkartasuna fixo que rompese o acordo con esta formación e, tras unha negociación, o PSE-EE sumouse ao Executivo de coalición con PNV e EE.


En 1994 iniciouse unha lexislatura tras as eleccións do 23 de outubro dese ano nas que o PNV foi o partido máis votado e obtivo 22 escanos. José Antonio Ardanza, que novamente era o candidato do PNV á Lehendakaritza, foi elixido presidente do Goberno vasco e, nesta ocasión, alcanzou un pacto de Goberno cos socialistas e Eusko Alkartasuna.


IBARRETXE


Con todo, en xuño de 1998 o PSE-EE abandonou o Executivo por diferenzas cos seus socios e, en outubro dese ano, os vascos volveron ás urnas, onde os jeltzales revalidaron o seu triunfo, en en esta ocasión con Juan José Ibarretxe como candidato. O partido dirixido entón por Xabier Arzalluz obtivo 21 escanos, un menos que na anterior cita, mentres que o PP, por primeira vez, situábase como segunda forza.


Ibarretxe foi elixido lehendakari con maioría absoluta cos votos do PNV, de EA e de EH. Esta foi a primeira vez que a esquerda abertzale apoiou a elección do presidente do Goberno vasco. Nesa lexislatura, o PNV gobernou xunto con EA e tamén alcanzou un pacto de lexislatura con EH.


As seguintes eleccións, as de 2001, foron nas que mellores resultados obtivo o PNV, que, nesa ocasión, por primeira vez, presentouse en coalición con EA desde a escisión. Xuntos lograron 33 escanos. Pola súa banda, o PP, co exministro de Interior, Jaime Mayor Oreja, como candidato a lehendakari, logrou o seu mellor resultado nunhas autonómicas e conseguiu 19 escanos, repetindo como segunda forza.


PNV e EA chegaron a un acordo con Ezker Batua, que obtivo tres escanos nesas eleccións, e ambos conformaron un Goberno tripartito para esa lexislatura, que foi na que Juan José Ibarretxe presentou a súa proposta de Novo Estatuto Político, rexeitada o 1 de febreiro de 2005 polo Pleno do Congreso.


Tamén nesa lexislatura, no ano 2003, o Tribunal Supremo acordou a ilegalización de Batasuna, Euskal Herritarrok e Herri Batasuna, ao considerar que estas formacións eran "o complemento político de ETA".


Nas eleccións de abril de 2005, PNV e EA concorreron novamente en coalición e foron os máis votados, aínda que con menos escanos (29), mentres o PSE-EE, con Patxi López como candidato, arrebatou ao PP a segunda forza.


Ibarretxe foi elixido lehendakari cos 32 votos de PNV, EA e EB e dous que lle prestou EHAK, o que sumou 34 respaldos, fronte aos 33 que solicitou o aspirante socialista, Patxi López, do seu partido e do PP. O lehendadakari repetiu o tripartito conformado por PNV, EA e EB-Berdeak, que volveu obter tres representantes.


Catro anos despois, en 2009, PNV e EA concorreron por separado e a formación jeltzale foi a máis votada con 30 escanos e, como segunda forza, situouse o PSE-EE, que presentara a Patxi López novamente como candidato a lehendakari.


Estas eleccións de 2009 foron as primeiras autonómicas nas que non estivo presente a esquerda abertzale, xa que o TC confirmou a decisión do TS de anular a proclamación das candidaturas de Askatasuna e de Demokrazia 3 Milioi (D3M) coas que pretendia concorrer aos comicios.


Tras eses comicios, un acordo entre o PSE-EE e o PP permitiu a Patxi López acceder á Presidencia do Goberno vasco e converteuse no primeiro lehendakari non nacionalista da historia. O 7 de maio de 2012, o presidente do PP vasco, Antonio Basagoiti, deu por roto o acordo e en agosto López anunciou un adianto das eleccións autonómicas, que se celebraron o 21 de outubro de 2012, cando, en principio, estaban previstas para marzo de 2013.


Na lexislatura presidida por Patxi López foi cando ETA anuncia o cesamento definitivo da súa actividade armada, en concreto, o 20 de outubro de 2011.


Nas eleccións de 2012, o PNV, con Iñigo Urkullu como candidato a Lehendakari, volveu gañar con 27 escanos, mentres o PSE-EE pasou de 25 a 16 escanos, e cedeu o segundo posto a EH Bildu, a coalición soberanista conformada pola esquerda abertzale, Alternatiba, Aralar e EA, que se presentou por primeira vez a unhas autónomicas e logrou 21 parlamentarios.


Urkullu converteuse en lehendakari e optou por gobernar en solitario nesta lexislatura, aínda que en setembro de 2013 o PNV e o PSE asinaron un 'Acordo para unha Euskadi máis moderna, solidaria, sustentable e competitiva', que recollía o impulso á economía produtiva e a creación de emprego, a reforma da fiscalidade e a loita contra a fraude, a revisión da arquitectura institucional e o sostemento dos servizos públicos esenciais. 

relacionada ​El Tribunal Constitucional deja a Otegi fuera de los comicios al inadmitir su recurso
Última hora

Sin comentarios

Escribe tu comentario




He leído y acepto la política de privacidad

No está permitido verter comentarios contrarios a la ley o injuriantes. Nos reservamos el derecho a eliminar los comentarios que consideremos fuera de tema.
Última hora
Cabeceralomasleido 1
Cabecerarecomendados 1

Galiciapress
Plaza de Quintana, 3 15704 Santiago de Compostela
Tlf (34)678803735

redaccion@galiciapress.es o direccion@galiciapress.es
RESERVADOS TODOS LOS DERECHOS. EDITADO POR POMBA PRESS,S.L.
Aviso legal - Política de Cookies - Política de Privacidad - Configuración de cookies - Consejo editorial - Publicidad
Powered by Bigpress
CLABE