As mulleres rurais, un colectivo vulnerable e marxinado

As mulleres rurais, a pesar de representar o 43 por cento da man de obra agrícola e ser as responsables de producir, procesar e preparar "gran parte" dos alimentos dispoñibles, son "expoñencialmente máis vulnerables e están máis marxinadas", segundo lembra a ONU, con motivo do Día Internacional da Muller Rural que se celebra este sábado 15 de outubro.

Neste sentido, Intermón Oxfam leva a cabo numerosos proxectos para apoiar aos agricultores locais así como o papel das mulleres nas comunidades. Un dos países onde actúa a ONG é Paraguai, o máis pobre de América do Sur e un dos 10 países máis desiguais do mundo xa que, sendo un país principalmente agrícola, o 85 por cento da terra está en mans do 2 por cento dos grandes terratenientes e empresas transnacionais. "Paraguai vive o cruel paradoxo de que produce alimentos para 50 millóns de persoas pero 1.300.000 pasa fame", denuncia Intermón Oxfam.

UNHA FEIRA DE VERDURAS E FROITAS EN SAN PEDRO

Celina Villalba vive na comunidade de Tapecaaguy, preto da cidade de San Pedro (Paraguai). Actualmente, vive soa na casa, despois de que os seus 13 fillos se independizasen. O seu marido marchouse cando eran pequenos e ela fíxose cargo da familia. Celina é unha das 31 mulleres que acoden desde fai seis anos, todos os mércores á feira de San Pedro, un mercado onde vende os produtos que cultiva e que forma parte dun proxecto de Intermón Oxfam para apoiar ás mulleres desa zona para dar saída aos seus produtos agrícolas.

"Para nós a feira é moi importante porque con ela conseguimos algo de sustento económico para os gastos da casa", explica Celina.

As mulleres están organizadas a través da AAO (Asociación de Agricultores Oñondivepá) e foron elas mesmas quen pactou coa municipalidade para poñer en marcha a iniciativa. "Reunímonos unha vez ao mes e falamos sobre como podemos mellorar a feira, que produtos faltan e que deberiamos traer", engade.

Ademais da feira, varias das mulleres da AAO traballan tamén nunha pequena fábrica de mel, outro proxecto que permitiu xerar ingresos e fonte de traballo e que Celina espera que poida ser un reclamo para que os mozos queden na zona. "Se tivésemos fontes de traballo quedarían aquí", sentenza.

ALBA ZARACHO, SOCIA DUNHA COOPERATIVA

Manduvirá é unha cooperativa azucreira de comercio xusto situada no distrito de Arroyos e Esteros, unha rexión agrícola dunhas 22.000 persoas a 70 quilómetros de Asunción. O 44 por cento dos membros da cooperativa son mulleres e Alba Zaracho é unha das socias desde 2006. Esta campesiña de 35 anos, que traballa a cana de azucre e ten a súa propia horta, explica que non se ve detrás dun escritorio traballando, "porque me gusta moito moverme". "Eu nacín aquí, aprendín os traballos que realizaba o meu papá na leira e gustoume", engade.

Antes da creación de Manduvirá, os agricultores da zona vendían os seus produtos a unha empresa que ostentaba o monopolio local e que exercía "prácticas de semiescravitude entre os produtores de cana de azucre, --explica Intermón Oxfam--. Manduvirá cambiou a vida a máis de 2000 familias".

Datos que confirma Alba quen afirma que agora teñen máis ingresos "e con ese diñeiro podemos facer moitas cousas máis: investir outra vez na leira, comprarnos algunhas cousas para a casa... Antes non había ese pequeno progreso", lembra.

Alba tamén está implicada na cooperativa, participando no comité orgánico, que revisa as condicións de produción dos cultivos. "Se hai algún produtor que non cumpra cos requisitos ou as recomendacións, sanciónase a esa persoa", explica. O seu seguinte obxectivo é lograr un posto de traballo na fábrica de Manduvirá, "pero só medio día porque teño que traballar na horta".

Para Intermón Oxfam, Manduvirá demostra que "é posible un mundo rural que apoie aos pequenos produtores e que sexa sustentable, eficiente e rendible". A ONG comercializa nas súas tendas o azucre orgánico que a cooperativa produce e exporta a máis de 17 países de todo o mundo.